Grondbeleid

Inleiding
Grondbeleid bevindt zich op het snijvlak tussen omgevingsbeleid en financiën. Grondbeleid is daarbij geen doel op zich maar een belangrijk middel om uitvoering te geven aan gemeentelijke beleidsdoeleinden op het gebied van wonen, werken, duurzaamheid, energietransitie, welzijn, infrastructuur, recreatie, cultuur, milieu en landschapsontwikkeling. Beleidsdoelstellingen moeten ook passen binnen de financiële mogelijkheden van de gemeente. Met het grondbeleid wordt bepaald of en hoe instrumenten, zoals bijvoorbeeld onteigening of kostenverhaal, worden ingezet om de gestelde doelen te realiseren. Naast de ontwikkelingen en de visie op grondbeleid bevat de paragraaf de uitgangspunten en kaders waarbinnen het grondbeleid wordt uitgevoerd.

De gemeente Buren voert zowel actief als passief grondbeleid. Dat houdt in dat er per situatie gekeken wordt naar de (financiële) mogelijkheden en naar het maatschappelijk belang. Men spreekt in dat geval wel van situationeel grondbeleid.

Ontwikkelingen
De gemeente vertaalde een groot aantal ambities in de omgevingsvisie. De beschreven ambities geven richting aan het omgevingsbeleid voor de komende jaren. Deze ambities worden verder uitgewerkt in diverse uitvoeringsprogramma's. De omgevingsvisie en het woonprogramma geven richting aan onderwerpen zoals de gewenste woningvoorraad, gebiedsontwikkeling en openbare ruimte. Grondbeleid is in financieel- economische zin dienstbaar aan het realiseren van deze gemeentelijke doelstellingen.

Visie op grondbeleid
In Buren is de beleidslijn dat er faciliterend grondbeleid wordt gevoerd. Hierbij bestaat de mogelijkheid dat er strategische grondaankopen worden gedaan in uitzonderingsgevallen. Dat betekent dat de gemeente het bereiken van ruimtelijke doelstellingen in vaak overlaat aan marktpartijen die doorgaans in het bezit zijn van gronden en vastgoed. De gemeente faciliteert door het stellen van voorwaarden waaronder ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Daar waar door de gemeente gewenste ontwikkelingen niet door de markt worden opgepakt ligt een actievere overheidsopstelling voor de hand en komt de regie bij de gemeente te liggen. In dit geval wordt een grondexploitatie gevoerd.

Besluit Begroting Verantwoording (BBV)
Het is wettelijk vastgelegd dat gemeenten, provincies en waterschappen jaarlijks begrotings- en verantwoordingsstukken moeten opstellen. Voor gemeenten en provincies is regelgeving vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dit geldt ook voor gemeentelijke grondexploitaties en voorraden gronden.  

Tussentijdse winstneming
In het geval van lopende grondexploitaties zijn in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) enkele spelregels vastgelegd als het gaat om (tussentijdse) winst- en verlies nemen.

Het voorzichtigheidsbeginsel waarmee een gemeentelijke grondexploitatie gevoerd dient te worden leidt ertoe dat het nemen van winst moet worden uitgesteld tot daarover voldoende zekerheid bestaat. Dit betekent niet dat pas winst moet worden genomen bij het afsluiten van een grondexploitatie. Volgens het BBV moet in de situatie wanneer voldoende zekerheid is over de winst, de winst worden genomen. Hierbij volgen we de POC-methode (Percentage Of Completion).

Als er aan de volgende voorwaarden is voldaan, is er voldoende zekerheid om winst te kunnen nemen:
1. het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat;
2. de grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht en,
3. de kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie genomen).

Op dit moment heeft de gemeente geen winstgevende grondexploitaties.

Nota grondbeleid 2017-2020
Het college is bevoegd om privaatrechtelijke aan- en verkopen van bijvoorbeeld grond en panden te doen. Dit moet echter wel binnen door de raad vastgestelde kaders gebeuren. Deze kaders heeft de raad bij het behandelen van de nota grondbeleid vastgesteld. In deze nota wordt aandacht besteed aan de in de verordening artikel 212 Gemeentewet (GW) opgenomen onderdelen zoals:

1. de strategische visie van het toekomstig grondbeleid van de gemeente;
2. te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten;
3. de verwerving en uitgifte van gronden;
4. de uitgifte van gronden in erfpacht en de bijstelling van erfpachtvergoedingen;
5. de uitgangspunten voor prijsstelling van de verkoop van gronden.

Grondprijzenbrief 2022
Jaarlijks wordt door het college een grondprijzenbrief vastgesteld. Hierin wordt op een transparante manier inzichtelijk gemaakt op welke wijze de gemeente haar grondprijzen voor de verschillende categorieën bepaalt. Totdat een nieuwe wordt vastgesteld is de voorafgaande grondprijzenbrief van kracht.

De uitgifte van grond gaat via:

• eigendomsoverdracht;
• erfpacht (voor bedrijventerreinen en beperkt mogelijk voor woningbouw);
• pacht;
• in gebruikgeving;
• verhuur.

Grondverwerving/onteigening
Het uitgangspunt is dat wij gronden zonder dwang verwerven. Wanneer dat niet lukt, zetten we het instrument van onteigening in. De mogelijkheden die de Wet Voorkeursrecht Gemeenten biedt, zetten we optimaal in. Voordat we gronden verwerven, stellen we een verwervingsplan op.

Beleid(skaders)

• Omgevingsvisie Gemeente Buren 2022;
• Wet ruimtelijke ordening (Wro) (wegens het overgangsrecht);
• Omgevingswet vanaf 1 januari 2024;
• Woningprogramma 2020-2030;
• Beleidsnotitie Grondprijsbeleid Doejenburg II definitieve versie 2017;
• Beleidsnotitie Verkaveling Doejenburg II definitieve versie 2017;
• Notitie Bouwen voor behoefte;
• Regionaal Programma Werklocaties 2019-2024;
• Nota Grondbeleid 2017-2020;
• Nota Kostenverhaal 2020;
• Grondprijzenbrief 2022.

Externe ontwikkelingen
Wij hebben op dit moment één actieve grondexploitatie, dit is het Bedrijventerrein Doejenburg II. Daarnaast is de gemeente actief op 2 locaties binnen de gemeente om zonder dwang gronden te verwerven om haar woningbouwdoelstellingen te realiseren.